Eiwit in de urine tijdens de zwangerschap kan wel of niet een probleem zijn

Het lichaam van een vrouw ondergaat veel veranderingen tijdens de zwangerschap. Veel dingen veranderen en aan sommige moet extra aandacht worden besteed. Een van deze veranderingen is het verschijnen van eiwit in de urine.

Deze aandoening wordt proteïnurie genoemd. In kleine hoeveelheden is het meestal geen ernstig probleem. Dit is ook het geval tijdens de zwangerschap. Als de waarden echter hoger zijn dan 300 mg, kan proteïnurie een teken zijn van ernstige problemen of complicaties tijdens de zwangerschap.

Proteïnurie kan een voorbode zijn dat de nieren de verhoogde belasting door de zwangerschap niet aankunnen en beginnen te falen.

De nieren zorgen voor de filtratie van het bloed. De nieren scheiden alle onnodige en schadelijke stoffen uit het bloed uit via de urine. Wanneer deze functie verstoord is, kunnen stoffen die noodzakelijk zijn voor het lichaam samen met toxines en andere schadelijke stoffen in de urine terechtkomen. Zo kunnen ook vitale eiwitten het lichaam verlaten via de urine.

Eiwit is een essentiële bouwsteen in ons lichaam. Het is onderdeel van veel processen en de basis voor spieren, botten en organen.

Oorzaken die tijdelijke proteïnurie kunnen veroorzaken:

• Onvoldoende hydratatie van het lichaam
• blootstelling van het lichaam aan hoge temperaturen
• koorts of onderkoeling
• eiwitdieet
• overmatige stress
• overmatige lichamelijke inspanning
• gebruik van bepaalde medicijnen, zoals penicilline, salicylzuur, bepaalde antibiotica
• nierkanker
• diabetes
• ernstige brandwonden
• chemotherapie

Lees ook het artikel.

Wat kan proteïnurie tijdens de zwangerschap betekenen?

Een kleine hoeveelheid eiwit in de urine tijdens de zwangerschap wijst niet noodzakelijkerwijs op een probleem. Het is noodzakelijk om alert te zijn als het langdurig voorkomt of als de waarde hoger is dan 300 mg. We kunnen onderscheid maken tussen chronische en acute proteïnurie.

Chronische proteïnurie

Chronische (langer durende) proteïnurie treedt op vóór de 20e week van de zwangerschap en is meestal het gevolg van een reeds bestaande nierziekte. De oplossing is een vroege diagnose, het opsporen van de oorzaak van proteïnurie en de behandeling van de ziekte die de proteïnurie veroorzaakt.

Acute proteïnurie

Deze komt voor in het kader van een zwangerschap. De ernstigste oorzaak is een ziekte die pre-eclampsie wordt genoemd. Gezien de ernst van deze ziekte moet deze mogelijkheid eerst worden uitgesloten.

De oorsprong van pre-eclampsie is nog niet volledig opgehelderd. Het is in wezen een ziekte van de placenta, waarbij de foetus onvoldoende wordt gevoed vanuit de bloedvaten van de moeder. De reactie van het lichaam is om de bloeddruk te verhogen om de foetus van meer bloed met voedingsstoffen en zuurstof te voorzien.

De stoffen die de verhoogde druk veroorzaken, zijn echter ook verantwoordelijk voor schade aan de bloedvaten en sommige organen. Typische symptomen van pre-eclampsie zijn zwelling, hoge bloeddruk en het verschijnen van eiwit in de urine.

Pre-eclampsie vormt een risico voor zowel de moeder als de ongeboren baby.

Symptomen van pre-eclampsie zijn onder andere:

• Hoofdpijn
• misselijkheid
• braken
• buikpijn
• urinestoornissen
• wazig zicht

Eiwit in de urine komt ook voor bij aandoeningen die eclampsie en het HELLP-syndroom worden genoemd. Eclampsie is het hoogtepunt van pre-eclampsie. Hierbij treden convulsieve aanvallen op voor, tijdens of na de bevalling. De aandoening vereist onmiddellijke behandeling.

Het HELLP-syndroom is een ernstige vorm van pre-eclampsie. Rode bloedcellen breken af, leverenzymen zijn verhoogd en het aantal bloedplaatjes is verminderd.

Lees meer in het artikel in het tijdschrift.

Andere oorzaken van eiwit in de urine tijdens de zwangerschap

Tijdens de zwangerschap past het lichaam van een vrouw zich aan veel veranderingen aan. Zo kunnen een andere lichaamshouding en een voorwaartse kromming van de lendenwervelkolom bijdragen aan de uitscheiding van eiwit in de urine. Ook de druk van de baarmoeder op de nieren en blaas en niet in de laatste plaats de verhoogde eisen aan de functies van het urinewegstelsel.

Een veel voorkomende oorzaak van proteïnurie kan een urineweginfectie zijn. Deze kan zich uiten door frequente aandrang om te plassen, het plassen van kleine hoeveelheden urine en snijden of branden bij het plassen. Verhoogde temperatuur, pijn in de onderbuik, misselijkheid en braken kunnen ook gepaard gaan.

Om verdere verspreiding van de infectie in het lichaam en de complicaties die ontstekingen kunnen veroorzaken te voorkomen, moet je arts antibiotica voorschrijven. Deze moeten echter wel geschikt en onschadelijk zijn tijdens de zwangerschap.

Andere oorzaken van proteïnurie kunnen zijn:

• Stress
• Verhoogde temperatuur, koorts
• Uitdroging
• overmatige lichamelijke inspanning
• diabetes mellitus

Proteïnurie kan langdurig zijn, maar ook van voorbijgaande aard. Ook kan de nierfunctie al dan niet aangetast zijn.

Misschien ben je ook geïnteresseerd in het artikel.

Vermoed je de aanwezigheid van eiwit in de urine?

Tijdens de zwangerschap wordt uw urine regelmatig gecontroleerd op uw gynaecologische polikliniek. Dit maakt deel uit van de zorg voor een zwangere vrouw. Als u echter twijfelt, aarzel dan niet om contact op te nemen met uw gynaecoloog.

Mogelijke symptomen van proteïnurie

• pijn in gewrichten en botten
• zwakte en slaapstoornissen
• zwelling
• verhoogde bloeddruk
• troebele urine
• spierpijn

Op de polikliniek wordt een controle uitgevoerd met een speciaal papieren staafje dat in een urinemonster wordt gedoopt. Indicatoren op het staafje veranderen van kleur om niet alleen de mogelijke aanwezigheid van eiwit, maar ook suiker aan te tonen.

Om vertekende resultaten te voorkomen, moet een steriele container worden gebruikt om de urine op te vangen. Het ideaal is om een monster van de eerste urine van de ochtend te nemen en de zogenaamde midstream op te vangen. Dit betekent dat de urine na ongeveer drie seconden plassen wordt opgevangen.

Een nauwkeurigere test is de zogenaamde 24-uurs urineanalyse. Hierbij wordt de urine 24 uur lang opgevangen in een daarvoor bestemde opvangbak. Vervolgens wordt een monster onderzocht.

In de onderstaande tabel geven we een overzicht van enkele oorzaken die de kleur van urine veranderen

Hoe te handelen wanneer proteïnurie wordt vastgesteld tijdens de zwangerschap

Afhankelijk van de waarde van eiwit in de urine zal de arts verdere collecties en noodzakelijke onderzoeken gelasten. Afhankelijk van de toestand is opname in het ziekenhuis zelfs mogelijk om de toestand te controleren.

Het is noodzakelijk om de oorzaak van proteïnurie te achterhalen. Op basis daarvan wordt de juiste behandeling of oplossing van de aandoening bepaald. Het kan gaan om diabetes, een ontsteking van de nieren, maar ook om een ernstige aandoening zoals zwangerschapsvergiftiging.

Aangepaste voeding bij aanwezigheid van eiwit in de urine

Wat de voeding betreft, is het raadzaam om de inname van zout, suiker en alcohol te beperken. Pittig en gekruid voedsel moet ook worden vermeden. Een voldoende drinkpatroon is ook noodzakelijk.

Een volwaardig en evenwichtig dieet zal de nieren helpen om goed te functioneren.

Aanbevolen voedingsmiddelen bij proteïnurie:

• Groenten en fruit
• Granen
• pompoen
• kwark
• rozijnen
• gedroogde abrikozen
• zwarte bessendranken

Probeer de inname van deze voedingsmiddelen te vermijden of te beperken:

• vlees en vis
• eieren
• rauwe melk
• zoute, gefrituurde en gerookte voedingsmiddelen

Preventie en risico's tijdens de zwangerschap

Als onderdeel van de preventie is het aan te raden om de bloeddruk regelmatig te controleren. Er zijn ook speciale oefeningen om de bloedcirculatie te verbeteren en een goede nierfunctie tijdens de zwangerschap te bevorderen.

Het risico op nieraandoeningen, pre-eclampsie en andere aandoeningen neemt toe naarmate de leeftijd van de moeder toeneemt. Dit kan een verergering van een bestaande ziekte zijn, maar ook een nieuw ontwikkelde aandoening.

De aanpak van dergelijke patiënten vereist niet alleen zorg op het gebied van gynaecologie en nefrologie. De aandoening reikt vaak verder dan deze gebieden en er is ook synergie nodig vanuit cardiovasculaire of andere gebieden.