Bindweefsels: wat zijn hun functies, weefseltypen en ziekten?

Bindweefsel is een weefsel dat bestaat uit cellen en intercellulaire materie. In termen van mechanische functie worden bindweefsels bindweefsel en steunweefsel genoemd.

Bindweefsel vormt het "skelet" van veel organen.

Het is bijna overal in het lichaam aanwezig - het maakt deel uit van slijmvliezen, huid, onderhuids weefsel, scheidt spieren en vormt het skelet voor inwendige organen.

Embryonale ontwikkeling van bindweefsel

Bijna alle bindweefsels zijn een afgeleide van het middelste kiemblad (mesoderm). Mesenchym is een stadium van primitief embryonaal bindweefsel dat bestaat uit cellen zonder vezels.

Soorten bindweefsel:

Bindweefsel
Kraakbeen
Bot
Cement en dentine (tand)

Structuur en functie van bindweefsel

Bindweefsel wordt als eerste gevormd tijdens de embryonale ontwikkeling. Het bestaat uit cellen en intercellulair materiaal. Bindweefselcellen zijn vast of rondzwervend.

Vaste cellen zijn onder andere fibrocyten, netelcellen, pigmentcellen en vetcellen.

Zwervende bindweefselcellen zijn macrofagen, mestcellen, plasmacellen en sommige bloedcellen. Het interstitiële materiaal heeft een gelachtige consistentie en bestaat uit:

Amorfe basismassa - een complex van eiwitten en polysacchariden (een complex van eiwitten en suikers)
Vezels van voornamelijk proteïne aard - collageen, elastisch, reticulair

Typen ligamenten:

Mesenchym - embryonaal weefsel
Rosol - embryonaal weefsel met cellen, collagene en reticulaire vezels, komt voor in de embryonale periode in de navelstreng
Dun en stijf collageen - samengesteld uit cellen en intercellulair materiaal
- vertegenwoordigt de basisstructuur van bindweefsel
- het is een intercellulair bindweefsel - het vult de ruimten tussen andere weefsels op
- het dunne collagene bindweefsel heeft belangrijke functies in de voeding en het metabolisme van andere weefsels
- stijve ligamenten zijn geordend of ongeordend en vormen ligamenten, fascia en pezen

Elastisch bindweefsel - dit is flexibel, de vezels erin kunnen uitrekken, het zit in de wanden van sommige grote slagaders of als onderdeel van sommige ligamenten in de wervelkolom
Reticulair ligament - bestaat uit netvormige cellen en vezels, vormt een ruimtelijk netwerk
- vormt het basisnetwerk van lymfeweefsel, beenmerg en milt

Bindweefsel van vetweefsel - onderverdeeld in wit en bruin, verantwoordelijk voor de opslag en afgifte van vet
- Bruin vetweefsel stond ooit bekend als de hybernatieklier - bij mensen komt het voornamelijk voor in de diepere delen van het lichaam
- vetweefsel produceert ook bepaalde hormonen en groeifactoren

Bindweefselfunctie:

De belangrijkste functie van bindweefsel in het lichaam is mechanisch.

Het houdt andere weefselelementen bij elkaar en vormt elastische omhulsels, taaie en flexibele ligamenten of elastische omhulsels zoals vetweefsel.

Het heeft ook functies in het metabolisme van stoffen en in de thermoregulatie van het lichaam.

Het is aanwezig bij de overdracht van water, stoffen tussen het bloed en verschillende weefsels en vormt het reservoir van water in het menselijk lichaam.

Vetweefsel wordt gebruikt als energiereservoir.

Daarnaast is het betrokken bij het immuunafweersysteem en wondgenezing.

Kraakbeen is een taai en stijf bindweefsel. Het kan met een mes worden doorgesneden, het is niet hard. De cellen van kraakbeen zijn zo gerangschikt dat er een schede omheen zit en een werf eromheen.

De intercellulaire massa van kraakbeen bestaat uit collageen, chondroïtinesulfaat.

De dunne vezels zijn collageen- of elastisch en worden door kraakbeencellen aangemaakt in de vorm van voorlopers.

Soorten kraakbeen:

cellulair kraakbeen - bevat een minimale hoeveelheid intercellulair materiaal
hyalien kraakbeen - tot 95% van het kraakbeen bevat glasachtig (intercellulair) materiaal
elastisch kraakbeen - bevat zowel elastische als collageenvezels en is zeer elastisch
bindkraakbeen - dof, wit, zeer sterk

Bot, of osseus weefsel, is een wit, hard bindweefsel. Het heeft voornamelijk een ondersteunende functie, maar ook een beschermende functie. Het intercellulaire materiaal bevat hier ook een minerale component die het bot hardheid geeft met behoud van enige elasticiteit.

Botcellen zijn betrokken bij de regulatie van calcium in lichaamsvloeistoffen.

Botweefsel vormt een netwerk of is in lagen opgebouwd. In dit opzicht wordt bot onderverdeeld in vezelig en gelaagd.

Botweefsel vormt het skelet.

Ziekten van het bindweefsel

Diffuse bindweefselziekten zijn:

Systemische lupus erythematosus

Dit is een auto-immuunziekte die bijna alle belangrijke organen van het lichaam aantast. Ze tast vooral de gewrichten, de huid, het cardiovasculaire systeem, de nieren, de longen of het centrale zenuwstelsel aan.

Het is nog niet bekend wat deze ziekte veroorzaakt.

Het beeld wordt gedomineerd door auto-antilichamen (antilichamen die de lichaamseigen weefsels aanvallen).

De gemeenschappelijke noemer van de ziekte is beschadiging van de bloedvatwand (vasculitis).

De manifestaties van de ziekte zijn gevarieerd: intolerantie voor zonlicht, haaruitval, gezwollen lymfeklieren, toegenomen vermoeidheid, gewrichtspijn, overmatig zweten of spierpijn.

Huidmanifestaties: 80% van de patiënten ontwikkelt vlindervormige roodheid van het gezicht
cardiale manifestaties: ontsteking van de hartspier en het hartzakje
pulmonale manifestaties: inflammatoire betrokkenheid van het borstvlies, longontsteking
neurologische manifestaties: ontwikkeling van organisch hersensyndroom - diffuse schade - verminderde cognitieve vaardigheden (leren, geheugen...), dementie, maar ook acute beroertes, epilepsie
bloedmanifestaties: anemie (bloedarmoede) - verminderde productie van rode bloedcellen
gewrichtsvormen: gewrichtsontsteking, misvormingen

De diagnose van de ziekte wordt gesteld door echocardiografie, magnetische resonantiebeeldvorming of elektro-encefalografie. Soms moet er ook een biopsie van het aangetaste weefsel worden genomen.

Behandeling: medicijnen op basis van corticosteroïden, immunosuppressiva (om de immuniteit te onderdrukken).

Systemische sclerodermie

Is een bindweefselziekte die de huid en inwendige organen aantast. Er is sprake van sclerotisatie (verharding) van perifere en orgaanbloedvaten. De oorzaak van de ziekte is onbekend.

De algemene symptomen zijn vermoeidheid, depressie en gewichtsverlies.

Het beeld wordt gedomineerd door vaatafwijkingen, die gepaard gaan met een slechte tolerantie van de overgang van warmte naar kou. Er treedt verstijving en verdikking van de huid op. Jeuk kan voorkomen.

Behandeling.

Er worden corticosteroïden of immunosuppressiva (om de immuniteit te onderdrukken) gegeven.

Syndroom van Sjogren

Ontstekingsverschijnselen in de exocriene klieren (endocriene klieren) staan aan de basis van de ziekte. De alvleesklier, huid, zweetklieren, darmslijmklieren, bronchiën of vrouwelijke geslachtsorganen kunnen ook aangetast zijn.

De oorzaak van de ziekte is onbekend.

Manifestaties van de ziekte zijn onder andere:

Betrokkenheid bij speekselklieren - droge mond, pijnlijke zwelling van de klieren.
Betrokkenheid bij de ogen - verminderde traanproductie - branderig, vreemd of snijdend gevoel in het oog, licht in het hoofd
Betrokkenheid van de huid - droge huid met verminderde zweetproductie
betrokkenheid bij de genitaliën - pijn tijdens geslachtsgemeenschap

Behandeling: bevochtigen van de mond, vaak slikken, corticosteroïden, soms andere immunosuppressiva.

Vasculitis

Een ziekte die wordt veroorzaakt door ontsteking van bloedvaten. Het kan vernauwing of afsluiting van het bloedvat veroorzaken.

Oorzaken van de ziekte:

oorzaak onbekend
gaat gepaard met andere ziekten

Verschijnselen: koorts, gewichtsverlies, spierpijn, gewrichtspijn, vermoeidheid, soms uitzaaiingen op de huid.

Behandeling: corticosteroïden, soms gecombineerde immunosuppressieve therapie.

Subgroepen: granulomatose van Wegener, microscopische polyarteritis, syndroom van Churg-Strauss, Henoch-Schönlein purpura, polyarteritis nodosa, ziekte van Kawasaki, ziekte van Buerger.