Agressie bij kinderen: hoe ga je om met een onhandelbaar kind?

Velen van jullie schudden misschien het hoofd over het feit dat agressie een natuurlijke menselijke eigenschap is. We dragen het allemaal in zekere mate en intensiteit in ons mee. Maar de mate waarin we het naar buiten toe laten zien, hangt af van veel factoren. Agressief gedrag is de interne neiging van een individu om op een agressieve manier te reageren of zijn of haar doel te bereiken, wat in het verleden noodzakelijk was voor de ontwikkeling van de mensheid.

Tot op zekere hoogte kan het worden gezien als een middel om te overleven en de obstakels van het leven te overwinnen. Zoals alles heeft agressie zijn grenzen. We beschouwen het als pathologisch wanneer het buitensporig, ongepast, onvoldoende gesocialiseerd is en een aanzienlijk destructief effect heeft op de patiënt en zijn omgeving.

Tip: Agressie, wat zeggen psychologen over dit probleem?

Maatschappij en gedragsnormen

Wat is goed en wat is slecht? Welk gedrag is goed en aanvaardbaar voor de samenleving en wat niet? Ik denk dat elke volwassene en zelfs een beetje intelligent individu zich hiervan bewust is. Zelfs jonge kinderen kunnen onderscheid maken tussen goed en fout, hoewel ze zich misschien niet volledig bewust zijn van de volledige impact van hun acties. Naarmate ze zich ontwikkelen, beginnen zelfs kinderen zich de gevolgen te realiseren en worden ze aangemoedigd om zich goed te gedragen (in functionele gezinnen).

Elke samenleving heeft haar eigen gedragsnormen, gewoonten, tradities en wetten. Deze worden met de tijd en ontwikkeling aangeleerd. De regels van een functionerende samenleving zijn opgesteld om gelijkheid, de mogelijkheid om een stem te hebben en een gelijk speelveld voor iedereen te behouden.

We weten echter allemaal dat dit om verschillende redenen niet het geval is. Het is de toenemende diversiteit onder mensen die hun denken en gedrag sterk beïnvloedt. Naarmate de diversiteit toeneemt, neemt ook het aantal psychische stoornissen, vergevorderde psychiatrische ziekten en zelfmoorden toe.

Het kind en negatieve gedragspatronen

Wanneer een kind opgroeit in een sociaal of economisch disfunctioneel huishouden, is het vaak getuige van ruzies, vechtpartijen, alcoholisme, echtscheiding en andere negatieve factoren. Hij of zij leert deze gedragspatronen geleidelijk aan aan en ziet ze als normaal. Hij of zij onderscheidt zich daarom vaak van de maatschappij wanneer het aangeleerde gedrag niet in overeenstemming is met het sociale gedrag van het land.

In disfunctionele gezinnen is het kind vaak getuige van agressief gedrag onder gezinsleden. Soms is het agressieve gedrag gericht op het kind. Dit negatieve patroon kan stevig in het kind verankerd raken en zich uiteindelijk uiten in onacceptabel gedrag van het kind zelf.

Als je je kind goed wilt opvoeden, moet je eerst bij jezelf beginnen! Denk na: hoeveel ruzies en ruzies heeft je kind al gezien?

De uitingen van agressief gedrag van een kind

Volwassenen bewijzen vaak hun kracht door agressief gedrag. Vanwege het rechtssysteem is dit meestal verbale agressie, omdat ze niet in de problemen en rechtszaken willen komen. Meestal schakelen minder intelligente of verslaafde individuen over op fysieke agressie. Dit leidt tot fysieke aanvallen, ernstig lichamelijk letsel - d.w.z. crimineel gedrag.

Interessant: Ondanks de zeldzaamheid zijn er verschillende gevallen bekend van agressief gedrag door kinderen met de dood tot gevolg. In 1993 begingen de toen pas tienjarige vrienden Jon Venables en Robert Thomson een gruwelijke, agressieve daad. Ze ontvoerden een tweejarige baby, James, buiten bij een supermarkt. Ze martelden hem, druppelden een onbekende vloeistof in zijn ogen en sloegen de peuter uiteindelijk dood met bakstenen en metalen staven.

Kinderen zijn meestal minder agressief en laten dat natuurlijk ook op een of andere manier zien. We moeten het voorbijgaande agressieve gedrag (agressie) van een kind echter niet verwarren met agressie als zodanig om aandacht te krijgen of een favoriet speeltje te bemachtigen. Agressief gedrag wordt gekenmerkt door een langdurige, interne drang om agressief te reageren in verschillende situaties.

Het verschil tussen agressie en agressiviteit ligt in de duur en intensiteit van dit gedrag. Agressie als zodanig kan worden gedefinieerd als een karaktereigenschap van het individu en niet alleen als een voorbijgaande toestand.

Symptomen van agressie bij kinderen:

• Langdurige, agressieve reacties (zelfs wanneer de situatie dit niet vereist)
• uitbarstingen van onterechte/weinig gerechtvaardigde woede
• vatbaarheid voor agressief gedrag in verschillende situaties
• intentionaliteit van gedrag en herhaling van gedrag
• manipulatief gedrag, bevelen geven
• pesten - roddelen, anderen belachelijk maken
• zwakke relatie met de schepping, neiging tot vernielen
• fysieke aanvallen op andere kinderen, ouders en zichzelf
• wreedheid tegen dieren, plezier in lijden
• intimidatie, pesten en misbruik van jongere en zwakkere kinderen
• asymmetrisch gedrag (sterk/zwak)
• kindergrooming - seksueel misbruik bij kinderen (komt meestal voor bij volwassenen)

Wat veroorzaakt agressief gedrag bij kinderen?

Agressie zit vanaf de geboorte in ons ingebakken. Sommige mensen vertonen er minder van, anderen meer. Maar bij iedereen komt het op de een of andere manier naar buiten, of we dat nu willen of niet.

Het kind heeft, net als de volwassene, behoeften en verlangens. Als het die niet vrijwillig kan bereiken, gebruikt het bepaalde vormen van druk en geweld tegen zijn ouders. Huilen en schreeuwen, zich op de grond gooien, stampen, haren trekken, krabben of slaan zijn typerend.

De intensiteit van de uitingen en de frequentie ervan hangen af van verschillende aspecten. Eén zo'n aspect is genetische aanleg, dat wil zeggen de genetische make-up van het kind. Een ander aspect zijn sociale aspecten, zoals de invloed van de ouders en andere mensen met wie het kind regelmatig in contact komt.

En last but not least kan ziekte of letsel ook invloed hebben op gedrag en agressie, bijvoorbeeld autisme, het syndroom van Asperger, ADHD, andere leerstoornissen, hersenletsel of ontstekingen.

Tabel met oorzaken van agressie

Invloed van erfelijke factoren op de expressie van agressie

De invloed van erfelijkheid op agressie is wetenschappelijk bewezen. Er zijn verschillende wetenschappelijke onderzoeken uitgevoerd om dit feit onomstotelijk te bewijzen. Er is onderzoek gedaan naar de relatie tussen catechol-O-methyltransferase (een enzym dat catecholaminen afbreekt - de neurotransmitters adrenaline, noradrenaline, dopamine) en polymorfisme (het gelijktijdig voorkomen van twee of meer genetisch bepaalde fenotypen).

Dit zijn factoren die de toekomstige ontwikkeling van een kind sterk kunnen beïnvloeden. Tot 60% van de oorzaken van agressief gedrag bij kinderen is genetisch bepaald. Dit hoeft echter niet te betekenen dat een kind agressief zal zijn alleen omdat zijn biologische vader agressief was. Een goede opvoeding en soepele socialisatie zijn in dit opzicht belangrijk.

Organische ziekten, verwondingen en hun effect op gedrag

Heb je ooit gehoord van iemand die een ernstige verwonding heeft opgelopen of een ernstige ziekte heeft overwonnen en sindsdien een ander persoon is geworden? Nu heb ik het niet over iemand die hersteld is van prostaatkanker en sindsdien elke zondag naar de kerk gaat. Ik heb het over ziekten of verwondingen die rechtstreeks het centrale zenuwstelsel aantasten en de hersenen anatomisch of functioneel beschadigen.

Dit kan een kwaadaardige of goedaardige hersentumor zijn, een cyste, abces of botwoekering die op het hersenparenchym drukt. Op dezelfde manier kunnen ontstekingsziekten zoals meningitis de hersenen beschadigen. Hoofd- en hersenletsels zoals schedelimpingementfracturen (inwaartse fracturen) met mechanische compressie van hersenweefsel of posttraumatische (en spontane) hersenbloedingen en -stolsels kunnen dezelfde impact hebben.

Interessant: Agressie op organische basis is erg moeilijk onder controle te krijgen. In sommige gevallen is opname in een psychiatrische kliniek noodzakelijk.

Psychiatrische ziekten en agressie

Psychiatrische ziekten kunnen genetisch bepaald zijn bij een kind, maar kunnen zich ook later openbaren door de omgeving en een slechte sociaaleconomische achtergrond. Genetisch bepaalde psychiatrische ziekten zijn onder andere mentale retardatie in verschillende gradaties, X-chromosoom fragmentatiesyndroom, autisme, Aspergersyndroom, ADHD, leerstoornissen, andere gedragsstoornissen, paranoia of schizofrenie.

Tijdens het leven ontwikkelde geestesziekten zijn een gevolg van onvoldoende ouderlijke zorg in de thuissituatie, pesten op school, niet erbij horen, spijbelen, delinquentie. Deze factoren werken op elkaar in. Het kind raakt vaak verslaafd aan drugs, wat de aandoening zowel kan uitlokken als verergeren.

Sociale aspecten bij agressief gedrag

Na genetica is sociale achtergrond de tweede factor in het probleem van agressief gedrag bij kinderen. Niet elk kind wordt geboren in een gezin met dezelfde kansen en positieve eigenschappen van familieleden. Tijdens zijn ontwikkeling leert een kind gedragspatronen van zijn ouders en neemt het deze over, waardoor het geleidelijk zijn eigen persoonlijkheid en identiteit ontwikkelt.

Peers en leerkrachten hebben een grote invloed op je kind tijdens de kleuter- en schooljaren. Negatieve gedragspatronen die je van een leerkracht overneemt, zijn onwaarschijnlijk. Peers kunnen je kind echter wel aanzienlijk beïnvloeden. Het is belangrijk om te onthouden dat de klasgenoten van je kind uit verschillende sociale klassen komen. Dit kan een probleem zijn omdat kinderen uit disfunctionele gezinnen hun kracht op school kunnen bewijzen. Ze kunnen ongewenste idolen worden voor je kind.

Hoe kun je een kind op de juiste manier beïnvloeden zonder fysiek te straffen?

Is je kind agressief ondanks het volle leven dat je hem geeft? Heeft hij langdurige driftbuien, slaat hij op de grond, gilt hij, huilt hij en kun je hem niet aan?

Hier vind je advies over hoe je je kind kunt beïnvloeden zonder geweld en fysieke straffen. Natuurlijk is het belangrijk om te onthouden dat een goede opvoeding niet alleen een langdurig proces is, maar een levenslang proces.

Kwaad brengt alleen kwaad voort. Dit geldt ook voor de opvoeding van een kind. Lichamelijke straffen zullen het gedrag van het kind alleen maar erger maken. In het begin kan één klap heilzaam zijn. Maar als de agressie van het kind aanhoudt, zijn lichamelijke straffen regelmatig en ineffectief. Het kind is er niet bang voor, is afgestompt en eraan gewend.

Voordat je begint met het heropvoeden van je kind, moet je er zeker van zijn dat deze agressieve uitingen niet het gevolg zijn van een ernstiger ziekte. Besteed aandacht aan je kind, zie geen belangrijke details over het hoofd.

Wees een autoriteit en een rolmodel voor je kind

Op jonge leeftijd is de ouder van nature de autoriteitsfiguur. Jonge kinderen kennen alleen de ouder, ze leren van de ouder, ze respecteren de ouder. Maar naarmate ze ouder worden en zich ontwikkelen, leren ze andere mensen kennen, andere familieleden, andere kinderen, vrienden, leraren. Simpel gezegd, ze leren de wereld kennen, ze socialiseren. Ze zien dingen die ze thuis misschien niet wisten. Ze zien andere gedragspatronen, ze doen kennis en ervaring op.

Als deze gedragspatronen gunstig zijn voor de verdere ontwikkeling van het kind, is er geen probleem. Het probleem ontstaat wanneer ze de ouder niet meer als autoriteitsfiguur zien en een nieuwe creëren. Het is altijd een bestaande entiteit die om de een of andere reden invloed heeft op het kind. Meestal is het een populaire leraar, wat prima is. Maar het kan ook een klasgenoot zijn die op school of de kleuterschool als icoon fungeert door zijn macht te bewijzen. Meestal is het een probleemgeval dat op school afdwingt wat hij thuis niet heeft.

Hoe nummer één zijn voor een kind?

Een autoriteitsfiguur zijn en blijven voor je kind kost veel moeite. Ten eerste moet je het proberen en het echt willen. Je moet niet gewelddadig optreden. Het kind zal weten waar je echt voor staat. Het positieve aspect is ook het werk van de ouder. Als de vader bijvoorbeeld politieagent of brandweerman is, beschouwt het kind hem als een held. Houd de sfeer in deze geest. Vertel je kind wie je vandaag hebt gered en wat een positieve invloed dit heeft op de samenleving.

Heb je geen belangrijke baan? Laat maar zitten. Laat je kind zien wat je kunt in het aangezicht van tegenslagen. Laat hem de echte waarden zien die een mens tot mens maken. Leer hem liefde, respect en eerlijkheid. Leg het hem uit met voorbeelden. Je kind zal naar je kijken als een held.

Praat met je kind, leg uit

Communicatie is belangrijk in alle intermenselijke relaties. Dit geldt ook voor de moeder-kindrelatie. Je moet openlijk met je kind over alles praten en alles uitleggen wat hij vraagt. De antwoorden moeten acceptabel zijn gezien de leeftijd van het kind.

Vooral in het geval van gevaarlijke activiteiten is het belangrijk om het kind de risico's van de activiteit, de oorzaak en het gevolg uit te leggen. Sommige ouders willen hun kind beschermen door hem de negatieve gevolgen niet te vertellen, om hem niet bang te maken. Psychologen geven echter niet de voorkeur aan dit alternatief.

Als je ziet dat een 10-jarige probeert te roken, laat hem dan een foto of het internet zien van een ander kind met kanker. Als hij de neiging heeft om in bomen of hoge muren te klimmen, zoek dan op het internet een ander kind dat na een val in een rolstoel terecht is gekomen. Zorg ervoor dat hij goed naar je luistert. Als hij met een andere activiteit bezig is, is het zinloos.

Een ander kenmerk zijn activiteiten die fatale gevolgen hebben. Het kind moet ook informatie krijgen over de dood. Natuurlijk moet alles geleidelijk en met mate gebeuren. Het is beter als hij alle informatie van de ouder krijgt dan dat hij het ergens anders moet leren.

Lieg nooit.

Een leugen heeft, zoals het gezegde luidt, korte benen. Dit gezegde is niet zomaar ontstaan. De voorwaarde voor elke leugen is ontmaskering. Bij ontmaskering verliest degene die gelogen heeft alle aanzien. Het vertrouwen herstellen is moeilijk, soms onmogelijk. Toon jezelf nooit als leugenaar in de ogen van je kind. Dat kun je de rest van je leven blijven.

Als een kind één, twee of meer keren een leugen ontdekt, verliest hij zijn vertrouwen in jou. En dat niet alleen. Hij accepteert je niet meer, respecteert je niet meer. Hij luistert niet meer, agressief gedrag kan intensiever worden. In dit geval is correctie moeilijk tot onmogelijk.

Negeren, ja of nee?

Negeren is misschien een te sterk woord om te gebruiken in een relatie met een kind. In bepaalde omstandigheden neigt het ernaar een volledig beproefde methode te zijn om een kind te beheersen. Dit is vooral waar in de uitdagingsperiode (3 jaar tot 9 jaar). Natuurlijk betekent dit niet dat je je kind nu volledig moet negeren, geen aandacht moet schenken aan zijn behoeften. Het moet ook niet regelmatig gebeuren, want het kind heeft genegenheid nodig.

Maar het is wel nodig in een situatie waarin je zenuwen misschien gespannen zijn, het kind zich voortdurend verzet, schopt, met je vecht en schreeuwt. Ga door met je normale bezigheden, negeer het kind, doe alsof zijn geschreeuw geen probleem voor je is, houd het hoofd koel. Het zal misschien niet meteen lukken, maar vertrouw erop dat hij zich niet meer zal amuseren. Als hij gekalmeerd is, praat dan met hem over wat er is gebeurd en waarom.

Bij kleinere kinderen is het een goed idee om ze op een veilige plek te zetten zodat ze je niet kunnen zien en ze te laten uithuilen. Het huilen van veel moeders kan hartverscheurend zijn, maar je kunt het. Het kind zal zich realiseren dat hij niets heeft bereikt en zal stoppen.

Beloon je kind als het het verdient

Onderhandelen met je kind is gepast. Natuurlijk alleen tot op zekere hoogte en in bepaalde situaties. Onderhandelen kan positief zijn, maar ook negatief. Laat hem 's avonds tv kijken als hij de hele dag heeft geluisterd. Laat het niet toe als hij niet heeft geluisterd en zichzelf op de grond heeft gegooid. Laat je ook niet verleiden tot dwingen en herhaaldelijk huilen.

Je kind belonen kan ook bestaan uit het kijken naar een lievelingsverhaal, een snoepje, nieuw speelgoed of een uitstapje naar de dierentuin. De mogelijkheden zijn legio. Je moet je gewoon bewust zijn van wat je kind wil en wat hij leuk vindt. Maar volgens deskundigen moet onderhandelen niet vaak voorkomen, omdat het gezag ondermijnt. Soms moet je je kind duidelijk maken wie de baas is en een ferm standpunt innemen. Vooral in een situatie waarin je kind iets wil doen waarbij hij gewond kan raken of in gevaar kan komen.