Wat is valeriaan: Welke effecten heeft het op het menselijk lichaam?

Valeriana officinalis is een geneeskrachtige plant en wordt gebruikt als kalmerend en opgeblazen middel. Het wordt ook wel amantilla of valeriaan genoemd.

Vroeger werd valeriaan in bedden gelegd om boze geesten af te weren. Volgens een overlevering geloofde men dat als valeriaan boven een deur werd gehangen en een boosaardig persoon de kamer binnenkwam, de plant zou zwaaien.

Eén bijgeloof beweert dat het roeren van valeriaan in wijn de liefde van een geliefde kan oproepen.

Valeriaan (Valeriana officinalis) behoort tot de Caprifoliaceae groep, die ongeveer 315 soorten eenjarige en overblijvende kruiden bevat. Deze onderscheiden zich door hun schoonheid en worden gebruikt in de geneeskunde en parfumerie. De Valerianaceae familie is voornamelijk medicinaal.

De grootste klasse, Valeriana, bevat ongeveer 200 plantensoorten. De belangrijkste vertegenwoordiger is Valeriana officinalis.

De plant kan tot 1,5 meter hoog worden.

De plant komt oorspronkelijk uit Eurazië, maar komt ook voor in Noord-Amerika. Hij heeft verdeelde bladeren en roze-witte hoofdjes met kleine bloemetjes. De wortel van de plant wordt gebruikt in therapie.

De wortel van de plant wordt soms gebruikt om een wortelparfum te maken, dat gebruikt wordt als vervanger in specerijen. De kalmerende en opgeblazen werking is voornamelijk te danken aan de wortel.

Fenegriekwortel is een van de gemakkelijkst verkrijgbare natuurlijke middelen om het inslapen en de slaap zelf te bevorderen.

Het heeft ook een gunstig effect op nachtelijk wakker worden en onregelmatige slaap.

Valeriaan is:

Anxiolytisch - vermindert angst
Hypnotisch - brengt in slaap
Anti-opblaasmiddel

Fenegriekwortelextract wordt gebruikt bij verhoogde angst en helpt bij slapeloosheid.

Het is ook goed tegen terugkerende opvliegers tijdens de menopauze, waardoor het een geschikt middel is voor vrouwen.

De plant en vooral de wortel bevat valeriaanzuur, dat vooral in de hersenen kalmte en algehele ontspanning opwekt.

Het werkt op remmende receptoren op hersencellen, dus het vertraagt de hersenactiviteit.

Valeriaanwortel wordt gebruikt bij de behandeling van:

slapeloosheid
angst
opvliegers tijdens de menopauze

Voor het medicijn is geen recept nodig, het is vrij verkrijgbaar bij de apotheek.

Het gebruik van valeriaan wordt afgeraden bij het bedienen van zware machines. Het kan slaperigheid of verminderde aandacht veroorzaken. Daarom is het niet aan te raden om het in te nemen voor het autorijden.

Interessante informatie in het artikel:
Slaaphygiëne: 10 eenvoudige regels voor een goede nachtrust

Capsules of korrels
Vloeibaar extract - druppels
Thee

Capsules zijn vrij verkrijgbaar bij de apotheek.

Valeriaandruppels worden bereid uit valeriaanwortel (Valeriana officinalis) en 60% alcohol in een verhouding van 1:6. Sluit het flesje met het mengsel, zet het op een donkere plaats en laat het rijpen bij kamertemperatuur.

De maximale dosis is één theelepel een half uur voor het slapen gaan.

Valeriaan thee wordt bereid uit een theelepel van de gedroogde wortel van de plant. Het is beter om het 1-2 minuten te koken en dan 10 minuten te laten trekken, maar het kan ook 15 minuten trekken zonder eerst te koken.

Het kan ook worden toegevoegd aan theemelanges met citroenmelisse, munt of lavendel.

Valeriaan essentiële olie bedoeld voor aromatherapie mag niet worden ingenomen.

Sommige mensen klagen over de aardse of houtachtige smaak van de thee.

Soms wordt valeriaan gebruikt als specerij om vlees en soepen op smaak te brengen.

Bijwerkingen

Bijwerkingen van valeriaanwortel zijn:

Hoofdpijn en verwardheid, slaperigheid in de ochtend (vaak alleen bij hoge doses)
Duizeligheid
Jeuk
Gevoel van braken en diarree
Droge mond
levendige dromen - door de werking van oliën uit de plant die glycosiden bevatten
Slaperigheid overdag
Allergische reacties

Inname van dit middel in combinatie met alcohol of bepaalde medicijnen (kalmeringsmiddelen, sommige antidepressiva) kan leiden tot overmatige slaperigheid.

Valeriaanwortelextract kan leiden tot leverschade, maar dit is alleen gevonden in ongecontroleerde hoge doses.

Voedingssupplementen die valeriaan bevatten en vrij op de markt verkrijgbaar zijn, worden gecontroleerd. Leverschade komt bij hen zelden voor.

Leverschade uit zich in een gevoel van misselijkheid, donkere urine, aanhoudende uitputting, overgeven, kleiachtige ontlasting of vergeling van de ogen. Het is belangrijk om medische hulp te zoeken bij soortgelijke symptomen na het gebruik van dit medicijn.

Valeriaanwortel wordt meestal niet aanbevolen voor mensen die last hebben van nare dromen of nachtmerries.

In de 16e eeuw werd dit middel gebruikt om hartkloppingen te behandelen. Ironisch genoeg kan valeriaanwortel in zeer zeldzame gevallen hartkloppingen en een snelle hartslag veroorzaken.

Contra-indicaties en interacties

Fenegriekwortelextracten zijn gecontra-indiceerd tijdens zwangerschap en borstvoeding. Ze kunnen schadelijk zijn voor de foetus.

Het is niet bekend of ze gevaarlijk zijn voor kinderen jonger dan 3 jaar.

Het is verboden om dit geneesmiddel samen met alcohol of bij leveraandoeningen te gebruiken.

Het kan de werkzaamheid van sommige medicijnen verstoren omdat het wordt gemetaboliseerd in de lever. Dit zijn onder andere antiallergica, schimmelwerende middelen, geneesmiddelen tegen kanker of lipidemica. Als je andere medicijnen gebruikt, raadpleeg dan je arts voordat je het inneemt.

Het wordt ook afgeraden om valeriaan in te nemen voor een operatie, omdat het een wisselwerking kan hebben met medicijnen zoals verdovings- of kalmeringsmiddelen.

Dosering

Het effect wordt 30 minuten tot 2 uur nadat het middel is toegediend zichtbaar. Dit is het moment waarop het wordt aangeraden om het middel voor het slapen gaan toe te dienen.

Een veilige dosis is 300-600 mg.

Bij angst wordt een dosis van 120-200 mg 3 keer per dag aanbevolen.

Voordat je besluit om valeriaan tegen slapeloosheid te nemen, is het aan te raden om je levensstijl aan te passen. Dit betekent het beperken van cafeïne en het nemen van regelmatige lichaamsbeweging, wandelingen en sportactiviteiten.

Fenegriekwortel tegen slapeloosheid

Valeriaan kan de slaap verbeteren en de kwaliteit ervan verhogen. Het bevordert de zogenaamde GABA-activiteit en ook de serotonine-activiteit.

Wetenschappers hebben de kwaliteit van de slaap onderzocht na inname van deze wortel bij patiënten met slaapdialyse. Zij ervoeren een toename van de slaap.

Op dezelfde manier onderzochten ze ook de kwaliteit van de slaap na een hartoperatie of na operaties in het algemeen.

Valeriaan is zacht en wordt zeer goed verdragen.

Zolang er geen allergische reactie optreedt, wordt het goed verdragen.

In een onderzoek uit 2020 toonden ze aan dat het zeer geschikt en veilig is om in slaap te vallen.

Fenegriekwortel tegen angst

In de medische praktijk wordt het soms gebruikt als vervanging voor benzodiazepinen (d.w.z. geneesmiddelen uit de groep van sedativa, hypnotica en anxiolytica), voornamelijk vanwege hun bijwerkingen (verslaving). Naast angst zelf, helpt valeriaanzuur ook bij depressie.

Er zijn ook vergelijkende onderzoeken uitgevoerd (bijv. met ginkgo) die duidelijk hebben aangetoond dat bij patiënten met een bipolaire stoornis de angst het sterkst afneemt bij inname van valeriaan. Een onderzoek in 2021 toonde een afname van angst en depressie.

Valeriaan - Herbarium — Valeriaan - herbarium. bron: Getty Images

Valeriaanwortel en opvliegers in de menopauze

Toediening van dit kruid kan opvliegers in de menopauze bij vrouwen verminderen.

Het mechanisme van dit effect is onduidelijk. Het is bekend dat het niet-hormonaal is.

Een onderzoek uit Iran uit 2013 onderzocht 68 vrouwen na inname van capsules met valeriaanextract in een dosis van 3 keer per dag gedurende 8 weken. Deze vrouwen ervoeren een vermindering in de ernst en frequentie van symptomen zoals opvliegers in vergelijking met placebo.